De IJzeren Eeuw

Aan het begin van de 19e eeuw was het een veelgehoorde klacht, ons land was landerig geworden. Niet vooruit te branden. Maar aan het eind van die eeuw is Nederland onherkenbaar veranderd. Naast bruggen en sporen, zijn wegen en kanalen aangelegd. Amsterdam en Rotterdam ontwikkelen zich stormachtig. Van Maastricht tot aan Veendam verrijzen industrieën met moderne machines. De overzeese handel bloeit op, vooral met de Oost, de kunst vindt aansluiting bij internationale stromingen en de wetenschap komt rond het einde van de eeuw met vijf Nobelprijzen thuis. Nederland wordt opgestoten in de vaart der volkeren.nnIn dertien afleveringen neemt presentator Hans Goedkoop de kijker mee terug naar de 19e eeuw, de eeuw waarin een land tot stand kwam dat wij nog altijd herkennen - het begin van het moderne Nederland.

Nederland, 1818. Bedelaars en dronkaards, weesjes en ontheemde gezinnen ontsieren het straatbeeld. Het prille koninkrijk staat er slecht voor. Een reeks mislukte oogsten heeft een groot deel van de bevolking in de armoede gestort. Wat te doen met al die paupers? Bij gebrek aan een verzorgingsstaat moet het initiatief van kerk en welgestelden komen. Verreweg het meest ambitieuze project om armoede en moreel verval de wereld uit te helpen, is de Maatschappij van Weldadigheid, van Johannes van den Bosch. Zijn idee: de armoedzaaiers in afgelegen landbouwkoloniën verheffen tot modelboeren. Het initiatief begint voortvarend. Maar al snel zijn er ook strafkoloniën nodig om de paupers op het rechte pad te krijgen en te houden. De vraag dringt zich op: hoe maakbaar is de mens? Deze aflevering voert de kijker langs de voormalige koloniën in Frederiksoord, Veenhuizen en Ommerschans. Centraal staan Johannes van den Bosch en kolonist Klaas Visser. Sprekers zijn o.a. de huidige directeur van de Maatschappij Weldadigheid, een nazaat van Klaas Visser, en ex-premier Ruud Lubbers, ook nazaat van een kolonist.

Bron: VPRO

Meer Afleveringen van De IJzeren Eeuw

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Aan het einde van de 19e eeuw is er alle reden voor optimisme. Stijgende welvaart, verbetering van de positie van de vrouw, verheffing van de lagere standen. Nederland is in een eeuw tijd onherkenbaar veranderd, maar is deze mo ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Geschiedenisserie in dertien delen van NTR/VPRO over de negentiende eeuw. Tegen het einde van de 19e eeuw moet het Nederlandse leger in Indië alle zeilen bijzetten in Atjeh, één van de laatste gebieden in de uitgestrekte Ind ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Na Thorbeckes grondwet van 1848 is het Abraham Kuyper die de kleyne luyden een stem geeft. Door een eigen krant op te richten, een eigen school, een eigen universiteit, een eigen partij en kerk. De wereld in het klein. Een gran ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

In de late 19e eeuw voltrekt zich een revolutie op wetenschappelijk gebied. Er worden door Nederlanders ontdekkingen gedaan die voorgoed het inzicht in de wereld om ons heen veranderen. Het gaat over materie en licht, over de e ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Je kunt het je nauwelijks meer voorstellen, maar aan het eind van de 19e eeuw is Enschede één van de grotere textielsteden. In een rap tempo heeft het zich ontwikkeld van een slome boerengemeenschap tot een swingend mondiaal ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Na eeuwen van onderdrukking krijgt rooms-katholiek Nederland in de loop van de 19e eeuw steeds meer vrijheden terug. Er ontstaat onder de katholieken een hernieuwd zelfvertrouwen. Architect Pierre Cuypers, bekend van het Rijksm ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

Bijna iedereen heeft weleens gehoord van het Sarphatipark en de Sarphatistraat in Amsterdam. Maar bijna niemand weet meer wie Samuel Sarphati was. De arts, die in de 19e eeuw niet kon aanzien dat zijn patiënten stierven door s ... 

Nederland 1

De IJzeren Eeuw

De Rotterdamse haven, pijler van de Nederlandse economie, ontstaat in de 19e eeuw. Met dank aan de bijna vergeten zakenman Lodewijk Pincoffs. Hij is het die samen met vriend en bankier Marten Mees de oude elite en gemeente mee ...