Stil vallen

Documentaire over Bieke Vandekerckhove, die op jonge leeftijd gedwongen stil viel door een verlammende spierziekte. 'Wat je ook doet, het werkt niet. Wat ga je doen?' Deze koan of onmogelijke vraag van de moderne Japanse zenmeester Hisamatsu is het uitgangspunt van deze documentaire over Bieke. In het zenboeddhisme worden koans, of schijnbaar onoplosbare vragen, gebruikt om de vertrouwde grond onder onze voeten weg te halen en zo tot het zetten van een bevrijdende stap te komen. Koans drijven ons in een hoek, maar daar is juist ook de uitweg te vinden. Dat gaat echter niet zonder stilte. En dat staat haaks op het moderne leven, dat zoveel afleiding biedt dat het zitten in meditatie soms een absurde bezigheid lijkt. Voor Bieke was de stilte echter geen vrijwillige keuze en de koan van Hisamatsu om te gaan staan waar geen plek is om te staan, werd voor haar tot een onontkoombare realiteit. Een aantal jaar geleden kwam Bieke in aanraking met zenleraar Ton Lathouwers, die zeer geïnspireerd is door Hisamatsu. Deze wilde het zenboeddhisme wijder trekken dan de 'bevrijding van het ware zelf'. Volgens hem moeten de rol die wij spelen in de geschiedenis, en de relatie met alle andere mensen in die zoektocht naar het ware zelf betrokken worden. De onmogelijke vraag: wat ga je doen als je niets meer kunt doen? kan slechts beantwoord worden met een stap in het onbekende, of, zoals Ton Lathouwers het noemt: een overgave aan een oervertrouwen, het grote net waar je niet uit kunt vallen. Bieke Vandekerckhove ontdekt in het zitten, in het ogenschijnlijk niets doen, in het niets meer kunnen doen, een diepe solidariteit. Om het uit te drukken met een parafrase van Hisamatsu's eerder geciteerde koan: 'Wat kun je doen voor anderen wanneer je zelf niets meer kunt doen?' Het leven van Bieke blijft een gevecht. Iedere dag staat de muur weer levensgroot voor haar en iedere dag geeft de stilte haar de moed om te wachten tot de muur soms even barst. Regie: Pat van Boeckel. Met: Bieke Vandekerckhove, Ton Lathouwers.